تولستوی و مرگ (یک تفسیر)

کتاب تولستوی و مرگ (یک تفسیر) اثری است به تالیف گری جان، ترجمۀ ایرج کریمی و چاپ انتشارات دف. اثر نفیس و ارزشمند حاضر در سه بخش نگاشته شده است؛ بخش نخست با نگاهی به داستان “مرگ ایوان ایلیچ” که آن را عموما برترین دستاورد ادبی تولستوی در سی سال آخر زندگی اش می‌دانند، به بررسی و تفسیر اندیشۀ مرگ در آثار تولستوی می‌پردازد؛ بخش دوم گاه شماری از زندگی او را همراه با تصاویر دیدنی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و بخش سوم متن کامل داستان مرگ ایوان ایلیچ را ارائه می‌کند.

برشی از کتاب:
مرگ ایوان ایلیچ پر از ایماژهای مرگ و اوصاف مردن است، اما حاوی خیلی از اشارات به تولد هم هست. پیشتر در کندوکاومان درد و ضایعۀ گذر ایوان ایلیچ از ظلمت به نور را خاطر نشان کرده ایم، ایماژ کیسۀ سیاه، تند شدن فزایندۀ ضرباهنگ نوول در فصل های هر چه کوتاه شونده ترش، و مقایسۀ رفتار ایوان ایلیچ در جریان بیماری با رفتار زن اش در دورۀ بارداری چنان که از روی قراین می‌توان آن را از جمله اشارات به تولد گرفت. با چنین خوانشی از آن ها، به نظر بدیهی می‌رسد که «مرگ» ایوان ایلیچ در فصل آخر نوول نیز تولد (یا نوزایی) او را در زندگی تازه ای بازتاب می‌دهد. این خوانش از نوول بی گمان با تاکید تولستوی بر تعارض میان زندگی کاذب فیزیولوژیک انسان و زندگی راستین روحی اش در دربارۀ زندگی همخوان است؛ همچنان که دیدیم، تولستوی تا آنجا جلو می‌رود که بگوید بهره مندی از یکی وابسته به از کف دادن دیگری است. تولستوی در جایی از دربارۀ زندگی حتی مرگ و زندگی را با هم مقایسه می‌کند: «دگرگونی بزرگی که مرگ در شرایط تو به وجود می‌آورد به وحشت ات می‌اندازد؛ اما فراموش نکن که چنین دگرگونی ای هنگام تولدت هم برای ات رخ داده بود.»