فلسفه و جامعه و سیاست

لُب کلام همان است که فولادوند در مقدمه گفته است: «سیاست بنیاد تشکیل جامعه و فلسفه شالوده‌ی اندیشه‌ی سیاسی در ساختن و شکل دادن به‌زندگی اجتماعی است». به‌بیان دیگر فلسفه، جامعه و سیاست سه یارِ جدایی‌ناپذیر هستند که با کمک یکدیگر رشد می‌کنند و حیات بالندگی‌شان نیازمند این هم‌زیستی است: جامعه‌ای شکوفا نمی‌شود مگر با سیاستِ هدایت‌گری که راهنمای آن باشد و سیاست برای کاربردی شدن به‌فلسفه‌ای روشن‌گر محتاج است.

کتاب‌ِ فلسفه و جامعه و سیاست مشتمل بر سی‌و‌شش مقاله است که موضوعات مطروحه‌ی خود را با جداسازی مهم‌ترین عوامل تشکیل‌دهنده ی ارکان اصلی بحث، تقسیم‌بندی کرده است. موضوعاتی نظیر ارتباط آزادی و ارزش‌های اجتماعی، رویارویی اسلام و غرب، نگاه روشن‌فکران به موضوع سیاست، اخلاقِ سیاسی و نقش سیاست در شکل‌گیری و سقوط یک جامعه.

آنچه در کتابی این چنین، مهم‌ترین عامل توجه و مورد تایید قرار گرفتن است، نامی‌ست که به عنوان گرد‌آورنده و مترجم بر کتاب نقش می‌بینند و نام عزت‌الله فولادوند به عنوان یکی از وزنه‌های سنگینِ ترجمه آثار ارزشمند فلسفی، نامی قابل اعتماد است. در هر صورت چنان که مشخص است خیل مقالات کتاب، این شکل از برخورد با کتاب را پیش پای خوانندگان می‌گذارد که به‌ فراخور دل‌مشغولی‌شان ‌سراغ دسته‌ای خاص از مقالات بروند و خواندن دسته‌ی دیگر را به‌زمانی دیگر موکول کنند.

بدیهی است که خواندن نظرات کارل پوپر در موضوع برخورد فرهنگ‌ها ممکن است برای کسی که دل بسته‌ی کثرت‌گرایی است، جذابیت بیشتری نسبت به نظرات کلی نگر توماس مان در نامه‌ای به‌تاریخ داشته باشد (و همین طور برعکس). با این حال خواندن تمامی مقالات کتاب خالی از لطف نیست به خصوص که با آنها به‌ شکل تخصصی برخورد نکنیم. در این حالت، فلسفه و جامعه و سیاست مملو از نظرات روشن ساز و کاربردی خواهد بود که برخی از بزرگان این سه عرصه ابراز داشته‌اند و فهم ما را نسبت به مسائل پیرامون‌مان از دلایل بروز جنگ‌ها بگیرید تا فهم ما از مفهوم آزادی بالا خواهد برد. خوشبختانه کتاب پیش رو اثری متنوع است که می توانید از هر گلی بویی در آن بیابید.