عصر نهایت ها

«عصر نهایت‌ها» نوشته اریک هابسبام (2012-1917)، تاریخ‌نگار مارکسیست انگلیسی است و در آن تاریخ جهان از 1914 تا 1991 بیان و تحلیل می‌شود.

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب می‌گوید: تاریخ قرن بیستم را نمی‌توان مانند تاریخ هیچ عصر دیگری نوشت. تاریخ دوره‌های دیگر را می‌توان (و باید) با اتکا به منابع دست دوم یا دست سوم آن دوره یا آثار مورخان بعدی نوشت؛ اما به این نحو نمی‌توان روزگار خود را به رشته‌ی تحریر درآورد. زندگی‌ام با بخش اعظم دورانی مصادف بود که موضوع کتاب حاضر است. از نوجوانی تاکنون همیشه نظرات و پیش‌داوری‌های مربوط به این موضوعات را بیشتر در مقام یک معاصر اندوخته‌ام تا در مقام یک محقق. این یکی از دلایلی است که در مقام حرفه‌ای یعنی یک مورخ، در بیشتر دوران کاری‌ام از پرداختن به این عصر از سال 1914 به بعد خودداری می‌کردم. همکارانم می‌گویند «دوران من» قرن نوزدهم است. اما اکنون فکر می‌کنم می‌توان «قرن کوتاه بیستم» را از سال 1914 تا پایان عصر شوروی، از برخی چشم‌اندازهای تاریخی بررسی کرد. من بدون شناخت از آثار فاضلانه و صرف‌نظر از انبوهی از منابع بایگانی‌شده که مورخان بسیاری از این قرن گرد آورده‌اند به این موضوع پرداخته‌ام. البته، مطلقا هیچ‌کس نمی‌تواند مانند مورخ دوران باستان و یا مورخ امپراتوری بیزانس که می‌داند چه مطالبی درباره این دوران‌های طولانی نوشته شده، از تاریخ‌نگاری قرن حاضر حتی به یک زبان اصلی اطلاع داشته باشد. با این همه، شناخت من، حتی با ملاک‌های دانشوری تاریخ در عرصه تاریخِ معاصر، اتفاقی و جسته و گریخته است. تمام کاری که توانسته‌ام بکنم، بررسی اجمالی مسائلِ به‌ویژه پیچیده و جدل‌برانگیزی چون تاریخ جنگ سرد و یا تاریخ دهه 1930 بوده است. با این همه قانع نشده‌ام که نظرات این کتاب با تحقیقات تخصصی قابل‌دفاع است. البته نمی‌توانم ادعای موفقیت هم داشته باشم.